04 SOCIAAL DOMEIN

1 BASISINFRASTRUCTUUR

2 AMBULANTE ZORG EN ONDST INCL WIJKTEAMS

3 SPECIALISTISCHE ZORG EN ONDERSTEUNING

4 BESCHERMING EN VEILIGHEID

5 WERK EN INKOMEN

9 TOEVOEGING / ONTTREKKING AAN RESERVE

Toelichting bij het resultaat 2017 programma 4 Sociaal domein
Het resultaat 2017 voor het programma Sociaal Domein is € 0,7 miljoen negatief. Het resultaat bestaat uit een tekort van € 0,6 miljoen euro op het deel Werk en Inkomen en een tekort van € 1,4 miljoen op de deelprogramma's 1 t/m 4 (basisinfrastructuur en zorg).
In het resultaat zit in effect van nagekomen afrekeningen 2016 van € 1,5 miljoen positief. Zonder dit effect is het resultaat 2017 € 2,2 miljoen negatief.
De begroting is gebaseerd op de meicirculaire 2016. Het effect van de circulaires daarna op de integratie-uitkering sociaal domein is € 1,9 miljoen positief, waarvan € 1,4 miljoen betrekking heeft op deelprogramma 5 en € 0,5 miljoen op de eerste 4 deelprogramma's. Deze middelen zijn opgenomen in Programma 12.
Het resultaat op de specialistische zorg en ondersteuning zit in deelprogramma 3 en 4. Bij het inkoopbesluit zorg en ondersteuning 2017 is aangegeven dat we een tekort verwachtten van € 1,1 miljoen.
We zien dat de kosten voor specialistische zorg en ondersteuning stijgen ten opzichte van 2016. De grootste stijging zit in de kosten voor ambulante zorg en ondersteuning, met name begeleiding. Dit betreft zowel  begeleiding voor jeugdigen als voor volwassenen. Tegenover deze overschrijding staan diverse financiële meevallers, met name door minder gebruik van  pgb’s, afwikkeling inkoop zorg en ondersteuning 2016, extra middelen van het Rijk en onderbesteding op Beschermd Wonen.
De stijging van het gebruik van ambulante zorg past in het vastgestelde beleid waarbij een verschuiving beoogd is van zwaardere (intramurale) zorg naar lichtere (ambulante) zorg. Op enkele zorgpakketten met verblijfszorg zien we onderbestedingen. In hoeverre deze afname van zwaardere verblijfszorg incidenteel dan wel structureel is, weten we nog niet. In 2018 en volgende jaren monitoren we deze en andere ontwikkelingen in de diverse zorgpakketten.  
De verwachting is dat bij handhaving van het vigerende beleid de kosten van specialistische zorg en ondersteuning verder zullen stijgen. Dit heeft onder meer te maken met de landelijke autonome stijging van de zorgkosten [die door CPB op 2,5 % per jaar wordt geraamd]. De stijging in 2017 [t.o.v. 2016] in Amersfoort is echter veel groter. Om de groei te beperken worden met zorgaanbieders en verwijzers [wijkteams, huisartsen] aanvullende afspraken gemaakt die de transformatie en verzakelijking bevorderen.

1. Sociale basisinfrastructuur

Om te voorkomen dat jaarlijks het budget moet doorschuiven naar het volgende jaar, valt het budget voor het mantelzorgcompliment eenmalig vrij. Hiervan is € 645.000 gemeld in de zomerrapportage.

In de meicirculaire 2017 zijn middelen opgenomen voor de brede impuls combinatiefunctie/ buurtsportcoaches 2017. Deze middelen zijn verantwoord op programma 12 Financiën. In programma 4 ontstaat hierdoor een nadeel.

Voor wat betreft diverse begrotingsposten binnen de Sociale Basisinfrastructuur geldt dat niet het volledige bedrag is besteed (o.a. Buurtwerk, Vrijwilligerswerk, Jongerenwerk). Met ingang van 2018 wordt het structurele bedrag o.a. ingezet om de wijkcentra te ondersteunen.

Mutaties in de formatie leiden, mede als gevolg van wijzigingen in de BBV-regelgeving met betrekking tot de toedeling van de personele lasten aan de taakvelden, tot afwijkingen op de personele baten en/of lasten.

2. Ambulante zorg en ondersteuning, inclusief wijkteams

Afwijking als gevolg van wijzigingen in de BBV-regelgeving met betrekking tot de toedeling van bedrijfsvoeringslasten en bedrijfsvoeringsbaten aan de taakvelden.

3. Specialistische zorg en ondersteuning

Jeugd en WMO: Eindafrekeningen uit 2016. De jaarrekening 2016 is vastgesteld op basis van de productverantwoordingen van de aanbieders. Voor zover aanbieders bevestigd hebben niet hun volledige productverantwoording te declareren, is dit in het resultaat meegenomen.

Jeugd: Verblijf Jeugd. De totale kosten voor de jeugdzorg met een verblijfscomponent zijn € 0,1 miljoen hoger dan begroot. In de zomerrapportage is een overschrijding van € 0,4 miljoen gemeld.

Jeugd: Respijtzorg / logeren Jeugd. De kosten voor respijtzorg zijn € 0,2 miljoen lager dan begroot. Hoewel is minder besteed is dan begroot, is het gebruik t.o.v. eerdere jaren toegenomen. Dit is conform het beleid want dit past  binnen het uitgangspunt dat we uithuisplaatsingen of uitval willen zien te voorkomen. Geen significante afwijking t.o.v. de zomernota (onderbesteding € 0,3 mln.).

Jeugd: Ambulante zorg en ondersteuning. De kosten voor ambulante zorg en ondersteuning jeugd zijn € 2,6 miljoen hoger dan begroot. In de zomerrapportage hebben we een overschrijding  ten opzichte van de begroting € 1,7 miljoen gemeld. De overschrijding wordt veroorzaakt door de toename van het aantal cliënten, toename intensiteit, het gebruik van duurdere producten en een verschuiving van pgb naar zorg in natura. De inzet van meer ambulante zorg past in het vastgestelde beleid.   

Jeugd: JGGZ. In de zomerrapportage werd een overschrijding van € 0,4 miljoen ten opzichte van de begroting verwacht. De kosten voor dyslexiezorg zijn conform verwachting met € 0,2 miljoen overschreden. De kosten voor overige jeugd GGZ zijn € 0,2 miljoen lager dan begroot in tegenstelling tot de verwachting in de zomer.

Jeugd: Dagactiviteiten jeugd. De kosten van dagactiviteiten jeugd zijn € 0,4 miljoen hoger dan begroot. De hogere kosten hebben (gedeeltelijk) betrekking op dagbehandelingen van kinderen die voorheen in de Wet langdurige zorg (Wlz) zouden vallen en nu (tijdelijk) van deze zorg gebruik maken. In de zomerrapportage was de overschrijding t.o.v. de begroting € 0,2 miljoen.

Jeugd: Landelijke inkoop. Een deel van de zorg wordt landelijk ingekocht door de VNG. De invloed van de gemeente op deze kosten is beperkt doordat de VNG de tarieven vaststelt en de toegang grotendeels door artsen bepaald wordt. Daarnaast bestaat het cliëntenbestand gedeeltelijk uit kinderen van voor de transitie in 2015. In de zomerrapportage werd de overschrijding op € 1 miljoen ingeschat. Deze is uitgekomen op een overschrijding van € 1,7 miljoen.

Jeugd: De kosten voor jeugdhulp aan statushouders is 0,2 miljoen. Deze kosten zijn niet begroot en worden gedekt uit de decentralisatie-uitkering Verhoogde Asielstroom. De baten staan in programma 12.

Jeugd en WMO: Persoonsgebonden budgetten. In 2017 zijn er meer zorgaanbieders gecontracteerd voor Zorg in Natura. Daarmee zijn er meer cliënten overgestapt naar zorg in natura, waardoor het pgb budget in 2017 niet volledig is benut. De onderbesteding is € 0,4 miljoen. Dit betreft nagenoeg geheel WMO begeleiding en huishoudelijke hulp.
In de zomerrapportage hebben we een onderschrijding van € 0,3 miljoen gerapporteerd.

WMO: Eigen bijdragen. De opbrengst van eigen bijdragen is €1,1 miljoen lager dan geraamd. Dit is conform zomerrapportage. Het tekort aan eigen bijdragen is mede het gevolg van gemeentelijke en Rijksmaatregelen om de eigen bijdragen te verlagen. Voor de Rijksmaatregelen heeft compensatie plaatsgevonden via de integratieuitkering sociaal domein (€ 0,4 miljoen). De Gemeenteraad heeft besloten vanaf 2018 tot een overheveling van € 240.000 uit het budget collectieve ziektekostenverzekering minima naar het budget eigen bijdragen Wmo, waardoor het tekort op de eigen bijdragen vanaf 2018 verlaagd wordt.   

WMO: Ambulante dienstverlening begeleiding volwassenen. Dit onderdeel heeft het grootste aandeel in de overschrijding van de begroting van het sociaal domein/ Specialistische zorg en ondersteuning. We zien een toename van cliëntaantallen en het gebruik van duurdere en intensievere zorg. De toename van cliëntaantallen heeft verband met complexere GGZ problematiek, strengere toelatingscriteria bij de Wet Langdurige Zorg (Wlz), de extramuralisering en de verschuiving van pgb naar zorg in natura. In de zomerrapportage verwachtten we een overschrijding van € 3,3 miljoen.

WMO: Dagactiviteiten volwassenen. We zien een toename van cliëntaantallen door extramuralisering. In de zomerrapportage verwachten we een overschot van € 0,1 miljoen.

WMO: Huishoudelijke hulp en hulpmiddelen. De kosten voor WMO huishoudelijke hulp en hulpmiddelen zijn €0,9 miljoen lager dan begroot. Dit is conform de zomerrapportage.
De behoefte aan huishoudelijke hulp laat al enige jaren een dalende trend zien. Hier bovenop geldt dat vanaf 1 juni 2017 de huishoudelijke hulp voor thuiswonende WLZ cliënten wordt bekostigd uit de Wet langdurige zorg. Hierdoor is er een overschot ontstaan van € 0,7 mln.
Er is een onderschrijding van € 0,2 mln. op het incidentele budget voor de Huishoudelijke hulp toelage (tot en met 2018), omdat er minder vouchers zijn aangevraagd dan verwacht.

Jeugd en WMO: Na het verwerken van het Inkoopbesluit 2017, dat was gebaseerd op de bedragen uit de septembercirculaire 2016, resteert er op de post Algemeen een saldo van € 1,8 miljoen. Dit bedrag dient ter dekking van overschrijdingen op diverse zorgpakketten.
De begroting 2017 is gebaseerd op de meicirculaire 2016. Daarna is de integratie-uitkering Sociaal Domein onderdeel Jeugd en WMO verhoogd met € 0,5 miljoen. Deze baten staan in programma 12.

Huur Utrechtseweg. Het huurcontract van Utrechtseweg 12 (kantoor zorgadministratie) is in 2016 beëindigd. De zorgadministratie is tijdelijk gehuisvest op het Smallepad. De huurlasten (€433.000) zijn in 2017 abusievelijk begroot in programma 4, terwijl onderverhuurbaten (€230.000) zijn begroot in programma 13. In de begroting 2018 wordt het volledige budget toegevoegd aan programma 13.

4. Bescherming en veiligheid

Vanuit de regiogemeenten ontvangen we een vergoeding voor het uitvoeren meldpunt Veilig Thuis. Deze baten zijn niet opgenomen in de begroting.

Voor het uitvoeren van een pilot MDA++ hebben we een bedrag van € 73.000 ontvangen van de gemeente Utrecht.

Vanuit Amersfoort zijn kosten gemaakt voor de nieuwe subsidietender voor Veilig Thuis. Deze kosten zijn conform afspraak doorbelast aan de gemeente Woerden.

Vanaf 2018 moeten centrumgemeenten een aantal extra taken uitvoeren vanuit de decentralisatie uitkering vrouwenopvang. Vooruitlopend op deze ontwikkelingen, en op eventuele acties vanuit het Trimbos onderzoek, zijn we terughoudend geweest met het initiëren van nieuwe activiteiten binnen de Vrouwenopvang. Dit leidt in 2017 tot een incidenteel voordeel. Het voordeel is ongeveer € 150.000 hoger dan al bij de zomerrapportage (voordeel van € 100.000) gemeld.

In 2017 is het onderzoek van het Trimbos naar de Maatschappelijke Opvang en de verslavingszorg gereedgekomen. Vooruitlopend op de resultaten en acties uit dit onderzoek zijn geen nieuwe zaken opgestart. Per saldo blijft daardoor een deel van de beschikbare middelen over in 2017. Ten opzichte van de raming bij de zomerrapportage (voordeel van € 350.000) is het een nadeel van € 100.000. Conform staand beleid stellen we voor het overschot te storten in de reserve maatschappelijke opvang.

De eigen bijdragen vanuit de maatschappelijke opvang zijn niet geraamd, omdat ze per jaar sterk fluctueren. Daarnaast worden de eigen bijdragen in de vorm van subsidie doorgegeven aan een zorgaanbieder voor de uitvoering van de maatschappelijke opvang. Per saldo dus een neutrale ontwikkeling.

In 2017 zijn meer zorgaanbieders gecontracteerd voor zorg in natura, waardoor we een verschuiving zien van pgb's naar zorg in natura. Hierdoor is het pgb budget niet volledig benut.

De kosten voor jeugdbescherming en meldpunt Veilig Thuis zijn € 0,5 miljoen hoger dan begroot. In de zomerrapportage werd geen verschil ten opzichte van de begroting verwacht.

De raming voor de eigen bijdrage Beschermd Wonen wordt niet volledig gehaald. Dit heeft onder meer te maken met het kwijtscheldingsbeleid van gemeente Amersfoort en doordat als gevolg van het Rijksbeleid een deel van de inkomsten uit Beschermd wonen komt terecht bij de regiogemeenten.

De begroting 2017 is gebaseerd op de meicirculaire 2016. Daarna is de integratie-uitkering Sociaal Domein onderdeel Beschermd Wonen verhoogd met 0,9 miljoen. Deze bate staat in programma 12.  

Onderuitputting Beschermd Wonen. De begroting 2017 is gebaseerd op de meicirculaire 2016. De destijds verwachtte taakmutaties in de verschillende circulaires erna hebben een positief effect gehad. Dit positieve effect is in 2017 aangewend voor de uitbreiding van plekken binnen Beschermd Wonen, de kosten hiervan zullen in 2018 zichtbaar worden.

5. Werk en inkomen

Inkomensvoorzieningen

De uitkeringslasten van de BUIG zijn hoger dan geraamd in de begroting maar iets lager dan in de zomerrapportage is gemeld. De lasten komen ca. € 1 miljoen hoger uit dan de begrotingsraming. De stijging heeft twee belangrijke oorzaken: wetswijzigingen waardoor ook Wajongers en WSW-ers zijn aangewezen op bijstand en de huisvesting van statushouders die in de meeste gevallen afhankelijk zijn van de bijstand.
Het ministerie heeft in het najaar het definitief budget voor 2017 vastgesteld. Dit viel hoger uit dan tijdens de begroting en  zomerrapportage was verwacht.

Vangnet: In 2016 was er als gevolg van het verdeelmodel BUIG een netto-tekort op de uitkeringslasten van € 4,7 mln. Hiervoor is een beroep gedaan op de door het ministerie ingestelde vangnetregeling. Inmiddels is de aanvraag gehonoreerd en vastgesteld op ca. € 1,6 miljoen.

De werkzaamheden als gevolg van instroom, uitstroom en begeleiding van cliënten zijn in 2017 toegenomen. Om deze werkzaamheden op te kunnen vangen zijn tijdelijk extra klantmanagers ingehuurd. De extra kosten hiervan bedragen ca. € 207.000. In de begroting voor 2018 is de extra benodigde formatie al meegenomen.

Minimabeleid

Kwijtschelding gemeentelijke belastingen

Meer verstrekte bijzondere bijstand voornamelijk als gevolg van kosten voor statushouders (ca. € 686.000) en kosten van bewindvoering en armoedebestrijding. De extra kosten verband houdend met inrichtingskosten voor statushouders worden gedekt uit de decentralisatieuitkering verhoogde instroom (inkomsten zichtbaar op programma 12).
Het Rijk heeft met ingang van 2017 structureel extra armoedemiddelen beschikbaar gesteld. Voor Amersfoort betreft dit in 2017 € 786.000, deze gelden staan als baat verantwoord in programma 12 bij de Algemene Uitkering.
Aan aflossing op verstrekte leenbijstand en terugvordering van teveel verstrekte bijzondere bijstand is meer ontvangen dan in de begroting geraamd.

Er zijn minder deelnemers aan de collectieve ziektekostenverzekering dan verwacht. De kosten vallen daarom mee.

Aan het Sociaal Fonds is, conform raadsbesluit, een bijdrage verstrekt van € 300.000. Middels een bestemmingsvoorstel stellen wij voor dit bedrag, conform hetzelfde raadsbesluit, te onttrekken aan de reserve Sociaal Domein.

Uit de door het rijk extra beschikbaar gestelde middelen voor kinderen in armoede is een extra subsidie aan de Stichting Leergeld verstrekt.

Re-integratie/WSW

Door het rijk zijn middelen beschikbaar gesteld voor een regionaal werkbedrijf. De kosten worden gefaseerd ten behoeve van en door de regio ingezet. In 2017 is er een onderbesteding van € 288.000. Wij stellen voor (via een overhevelingsvoorstel) dit bedrag in 2018 voor de regio beschikbaar te houden.

Op de budgetten voor de regionale aanpak jeugdwerkloosheid is een onderbesteding van € 245.000. Hierover is de regionale afspraak gemaakt dat deze budgetten voor de regio beschikbaar blijven. Wij stellen voor dit bedrag (via een overhevelingsvoorstel) voor de regio beschikbaar te houden.

In het kader van de uitvoering van de sluitende aanpak regionale werkloosheid is conform raadsbesluit 5188377 van 10 mei 2016 € 70.000 ingezet. Conform hetzelfde raadsbesluit is voor een bedrag van € 33.565 aan instrumenten van Amfors ingezet en ingekocht. Deze bedragen waren nog niet in de begroting opgenomen.
Het totaalbedrag is conform hetzelfde besluit onttrokken aan de reserve Banenplan.

Technische correctie: wel geraamde, maar niet ontvangen bijdragen van het rijk en Europa. De daar tegenover staande uitgaven zijn ook niet gedaan.

Abusievelijk niet in begroting verwerkte ophoging budget uit reserve Participatie (zie ook zomerrapportage).

Doorbetaling hogere Decentralisatie Uitkering WSW van het rijk aan RWA. De ontvangst van de hogere uitkering staat op programma 12.

In de zomerrapportage is gemeld dat er een onderschrijding op de uitgaven voor re-integratieprojecten werd verwacht in het kader van het nog niet compenseren van de niet marktconforme uitvoeringskosten voor groen/wijkonderhoud. In het najaar is besloten om de niet marktconforme uitvoeringskosten (€ 540.000) ten laste van de budgetten re-integratie te brengen, waardoor de in de zomerrapportage gemelde onderschrijding niet is ontstaan.

Analyse Reserves

Reserve Banenplan
In het kader van de uitvoering van de sluitende aanpak regionale werkloosheid wordt conform raadsbesluit 5188377 van 10 mei 2016 € 70.000 beschikt over de reserve. Conform hetzelfde raadsbesluit wordt een bedrag beschikt van € 33.565 in verband met de regionaal ingezette instrumenten van Amfors.